Monumenten

Monumenten, Musea, Tentoonstellingen, Kunst

Daensmonument te Aalst

B050301_DaensmonumentWerfAalst Aalst, Werfplein

Monument van Marc De Bruyn opgericht in 1957 door het Priester Daensfonds en bij de inhuldiging overgedragen aan de stad Aalst. Door de vernieuwing van de St Annabrug en de heraanleg van het Werfplein werd het in 2010 verplaatst naar de huidige locatie, naast de werfkapel. Zoals bij de oorspronkelijke plaatsing blijft Daens kijken naar de overzijde van de Dender, naar Mijlbeek, de arbeiderswijk van toen.

Grafmonument van de familie Daens te Aalst
B050302_Grafmonument Daens

Aalst, Stedelijke begraafplaats, Kerkhoflaan

Na de vernederende begrafenis van priester Daens besloten vrienden en medestanders tot een passend eerbetoon. Er werd een komiteit opgericht en financiële middelen verzameld bij talloze eenvoudige sympathisanten . Eén jaar na zijn overlijden, op 13 september 1908, werd het grafmonument ingehuldigd. Pieter Daens schrijft hierover: ‘De oudste menschen van Aalst zeggen dat ze nooit zoveel volk gezien hebben in de Stad, dan op den dag der Onthulling. Van ’s morgens af, de straten wemelden van ’t Volk…’ Het monument, kruis en grafblok, werd vervaardigd door Aalstenaar Alfons De Backer.

’t Gasthuys, Stedelijk Museum Aalst

B050303_tGasthuys Aalst, Oude Vismarkt 13

Het stedelijk museum bevindt zich in de oudste kern van de stad en kreeg zijn naam door het oude hospitaal dat hier vroeger was. Ten tijde van Daens, tot 1899, was hier nog het stedelijk hospitaal gevestigd. 1899 wordt het klooster door de zusters verlaten voor een nieuwbouw aan de Hertsage.In de kapel kwam Priester Daens van 1896 tot 1905 mis lezen, nadat hij dit in het openbaar niet meer mocht doen. In de vroegere ziekenzalen kom je meer te weten over het leven en het levenswerk van de 4 grootste Aalstenaars - Dirk Martens, Valerius De Saedeleer, Adolf Daens en Louis Paul Boon. In 2024 wordt de Daenszaal verlaten en krijgen ‘Daens en het daensisme’ een nieuwe plaats en modernere invulling. De Daensexpo verhuist dan naar de pandgang op de eerste verdieping met een permanente opstellingrond Daens / daensisme / en de daensistische beweging.

St. Martinuskerk te Aalst
B050304_StMartinuskerk

Aalst, Priester Daensplein.

De St. Martinuskerk is de doop en communieplaats van Daens.
De preekstoel van de Sint-Martinuskerk is in de geschiedenis meermaals het decor geweest van dialoog tussen priester en gelovigen. Hij werd begin 19de eeuw door Willem I Van Buscum gemaakt. Het kerkmeubel werd opgetrokken in eikenhout en afgewerkt met een wit marmeren bas-reliëf.Van de priesters die van hierop de christelijke boodschap verkondigden is Daens ongetwijfeld de meest spraakmakende geweest.
Van hierop preekte hij in 1873 bij de eerste mis na zijn priesterwijding en op deze preekstoel was hij dikwijls gastspreker. Vanop de preekstoel kwam hij op voor de rechten van de arbeider met onder andere de woorden 'Slaaf noch bedelaar mag de arbeider zijn. Hij moet een vrij en welvarend man wezen.' Vanop deze preekstoel werd ook de brief van bisschop Antonius Stillemans die waarschuwde tegen Daensistische pers die zou aanzetten tot klassenstrijd en verdeling van de gelovigen. Vanop deze preekstoel ontpopte de Aalsterse clerus zich als een politieke propagandamachine tegen Daens (onderpastoor Ponnet).
Priester Daens overlijdt op 14 juni 1907 en drie dagen later volgt de uitvaartdienst in de St.-Martinuskerk. Het werd een vernederende lijkdienst zonder muziek, rouwkransen, speechen of vlaggen. Broer Pieter’s offergave werd zelfs geweigerd.

Herinneringsplaat geboorteplaats Priester Daens te Aalst

Aalst, Kerkstraat 11

Onder de toren van de Sint Martinuskerk vind je vandaag een café, maar hier stond vroeger het geboortehuis van de gebroeders Daens. Op de plaats van het geboortehuis kwam later wat in de volksmond het ‘Het Zwitsers Huis’ wordt genoemd. De herinneringsplaat verwijst naar de geboortelocatie.

Borstbeeld Priester Daens te Haaltert, Ten Ede
B050306_Haaltert Ten Ede Daens

Haaltert, Ten Ede, Priester Daensplein

Hier werd op 1 mei 1998 het borstbeeld van Priester Daens onthuld. Het was een initiatief van het Edecomité in samenwerking met VTB-VAB en het gemeentebestuur. Het arduinen beeld is een werk van beeldhouwer Bavo Pausenberger. De kunstenaar was gekend om zijn realistische werken aan de hand van enkele foto’s die hij eerst in gips vorm gaf en nadien beeldhouwde in arduin of graniet.

Herinneringsplaat oprichting Christene Volkspartij te Okegem

b050307_Okegem - Jan Ockegemstraat 3-2 Gedenkplaat stichting partij Okegem, Jan Ockeghemstraat, 32

Aan de gevel van het appartement herinnert een herdenkingsplaat aan de oprichting van de ‘Christene Volkspartij’, op deze plaats in een “kelderkamerke” van (destijds) een kleine herberg aan het Okegemse station gesticht op 15 april 1893 door Priester Daens en de zijnen. “Slaaf noch bedelaar mag de arbeider zijn. Hij moet een vrij en welvarend man wezen”. De streek rond Aalst en Ninove vormde dé voedingsbodem voor het Daensisme.

In het Ninoofse groepeerden zich omstreeks 1885 een aantal Vlaamsgezinde, christelijk geïnspireerde intellectuelen. Ze verdedigden de belangen van boeren en plattelandsbewoners, ijverden voor de hervorming van het kies- en belastingsstelsel en voor de erkenning van de Vlaamse taal. Hun ideeën verspreidden ze via hun weekblad “Klokke Roeland”, vandaar de naam “Roelanders”. Ze kwamen in contact met de Aalsterse drukker Pieter Daens. Toen Pieter Daens zich kritischer begon op te stellen tegenover de katholieke partij stelde hij zijn beide kranten ten dienste van de Roelanders. Zo kwam ook priester Daens met hen in contact. Toen zij startten met de Christene Volkspartij werd aan hem, zelf zeer begaan was met het lot van arbeiders en boeren, gevraagd om het programma te schrijven.

Gedenkplaat samenstelling eerste kieslijst Christene Volkspartij

b050308_Kerksken Bergstraat 128 - DaensLijsttrekker 1 okt 1894 Kerksken, Bergstraat 128

Op deze plaats stond vroeger het café ‘bij Callens Zjeppen’. Jozef Callebaut ‘Callens Zjeppen’ (1854-1917) was afkomstig van Kerksken. Door zijn huwelijk met Victorina D'Herde verhuisde hij naar Aspelare waar hij in contact kwam met de Roelanders. Aloïs De Backer en Frans Lambrecht werden zijn vrienden. Hij kwam terug naar Kerksken en opende er het café ‘bij Callens £Zjeppen’. In zijn café werd op 1 oktober 1894 priester Daens aangeduid als lijstrekker van de Christene Volkspartij.

Standbeeld Smid Lambrecht, Outer
B050309_SmidLambrechtmonument

Outer, Smid Lambrechtstraat

Op het pleintje links van de kerk staat een gedenksteen voor Frans Lambrecht. In feite was het zijn grafmonument, afkomstig van het geruimde kerkhof aan de Ninoofse abdijkerk. Het vermeldt: ‘Hulde der Christene Democraten aan hunnen leider SMID LAMBRECHT - in leven bestuurder der vrije klok - 1858 - 1906’. Sinds 1981 herinnert de naam Smid Lambrechtstraat aan deze prominente daensist.

Frans Lambrecht was een zoon van kleine boeren. Hij werd smid in Outer. Tijdens de schoolstrijd van 1879 koos hij de kant van zijn vriend Emiel, een schoolmeester in het staatsonderwijs. De pastoor van Outer verbood daarop zijn parochianen om nog langer klant bij Lambrecht te zijn. Verbitterd en vol wrok tegen de conservatieve katholieken raakte Smid Lambrecht in de ban van de Roelanders, zoals de daensisten in de streek van Ninove zichzelf noemden. Frans Lambrecht werd al vlug de meest markante figuur van het ontluikende daensisme.

Aloïs De Backer – Grafzerk

Denderhoutem, Kerkhof, Molenstraat.

In mei 1900 werd De Backer voor de Christene Volkspartij tot volksvertegenwoordiger gekozen. Voor de verkiezingen van 1904 was hij terug lijstrekker. Hij overleed 4 dagen voor de verkiezingen op 25 mei 1904. Op de dag van zijn begrafenis verspreidden de katholieken een valse oproep op groene affiches om niet voor De Backer te stemmen , vermits hij dood was. maar voor Moyersoen en Bethune.
De begrafenis in Denderhoutem werd bijgewoond door duizenden daensisten en de volgende dag werd de overleden De Backer herkozen als volksvertegenwoordiger.
Hij werd opgevolgd in het parlement door Pieter Daens.Op 30 april 1905 werd zijn grafmonument plechtig ingehuldigd.

Alois De Backer, borstbeeld

Denderhoutem, Lebekestraat

In zijn geboortewijk, Lebeke ter hoogte van Lebekestraat nr. 95 staat nog een klein borstbeeld van Aloïs De Backer voor een klein appartementsgebouw.

Erfgoedborden

Het Priester Daensfonds realiseerde samen met de Erfgoedcel Denderland ‘Daens in Denderland’ waarbij op 17 locaties erfgoedborden in de regio zijn geplaatst. Zij vertellen het verhaal van de daensisten in de Denderregio. Op de Erfgoeddag van 24 april 2022 werd het eerste erfgoedbord over Daens in Denderland ingehuldigd in Denderhoutem.

https://erfgoedceldenderland.be/projecten/daens-denderland/daens-op-de-kaart